مرصادالعباد: انحرافی در سنت متون صوفیانه

Authors

  • لیلا حر دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی/دانشگاه گیلان
Abstract:

یکی از ویژگی‌های اصلی آثار صوفیانه اقتباس آن‌ها از اندیشه‌های صوفیان پیش از خود است، چنانکه تأثیرپذیری نویسنده‌ی کشف المحجوب از رساله‌ی قشیریه این امر را اثبات می‌نماید، این تأثیرپذیری و تأثیرگذاری‌ها سبب ارتباط زنجیره‌ای این آثار با یکدیگر شده است، حال آنکه مرصادالعباد نجم رازی به نوعی انحراف و خروج از این زنجیره و سنت است.نجم‌الدین رازی در تألیف آثار خود به مسائل تاریخی و سیاسی زمان توجه نموده و به مقتضای زمان در تعالیم صوفیانه دگرگونی-هایی ایجاد کرده است. به عنوان یکی از این دگرگونی‌ها می‌توان به جایگاه کلیدی شاهان در مرصادالعباد اشاره کرد که رازی این طبقه را در صدر سایر طبقات می‌نشاند. حال آنکه مطالعه آثار صوفیه پیش از او سرشار از احادیثی است که پیران، مریدان خویش را به دوری از شاهان امر کردند، نویسندگان در این مقاله به انحراف‌های نجم رازی از سنت متون صوفیه پرداخته، سعی می‌کنند تا دلایل چنین انحرافی را نیز با رویکردی به عصر رازی بیان کنند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تبارشناسی باورهای ملامتیانِ نخستین در متون صوفیانه

در سده سوم هجری، مقارن با روی کار آمدن حکومت سامانی در خراسان بزرگ، جریانی زهدگرا به نام ملامتیه در نیشابور شکل گرفت که به دلیل تفاوت‌‌های بنیادین با صوفیه و کرامیه در آداب و رسوم، مشهور شد. مخالفت ملامتیان با خرقه‌‌پوشی، تأسیس خانقاه، سماع و تشویق به فعالیت‌‌های اقتصادی، آن‌‌ها را از صوفیه و کرامیه تمایز بخشید و گسست معرفتی را نشان داد که پیش از آن در عرفان اسلامی سابقه نداشت. آموزه‌‌های کانون...

full text

بازجست نظام هستی شناسانه ی علوی در متون صوفیانه

نهج البلاغه و متون روایی شیعه از مهم­ترین منابع و آبشخورهای متون عرفانی و صوفیانه به شمار می­آید. در موضوع هستی­شناسی و مؤلفه­های آفرینش بدیع از «لا من شیء» در دیدگاه امامان شیعه(ع)، آفرینش ابداعی عالم هستی از ناچیز توسط خداوند، ایجاد نظام­مند آسمان و زمین، هدفمندی اجزای آفریدگان و انقیاد همه هستی از اوامر الهی، از جمله مباحثی است که هم در متون روایی شیعه و هم متون منظوم و منثور صوفیانه به چشم ...

full text

بررسی تطبیقی اصطلاحات عرفانی و صوفیانه در شرح گلشن راز، کیمیای سعادت ، مرصادالعباد و صمباح الهدایه

از آنجا که غایت و نهایت و مقصد همه صوفیان و عارفان از آن همه ورع و زهد و تحمل سختیها، رسیدن به حقیقت مطلقه و ارتباط با مبدا هستی بوده، و تحقق این امر جز از طریق شهود و درون بینی و اشراق امکانپذیر نبوده است . در طول قرون گذشته عرفان و تصوف به عنوان شاخه ای از معرفت بشری صحنه تعاطی افکار و تعارضهایی بوده است که منجر به پیدایش تعاریف و اصطلاحات گوناگون در این قلمرو گردیده است ، زمینه های فکری، مذه...

15 صفحه اول

بررسی عوامل انحرافی در متون روایی مرتبط با زنان

چکیده مسأله جنسیت همانند قومیت و ملیت قرنهاست که در تاریخ بشریت به سبب عدم بصیرت و جهالت تاریخی فرزند آدم بحران ها و مصائبی را به ارمغان آورده است. زنان به دلیل تفاوتی که در عین تناسب براساس خلقت بدیع و حکیمانه خداوند با مردان داشته و به علت نقش اساسی که در طول تاریخ بر عهده گرفته اند، در تعارض دوسویه افراط و تفریط قرار داشته، گاه او را فوق انسان دانسته و در حد پرستش بالا برده اند و گاه او را ...

15 صفحه اول

رساله قشیریه و تأثیر آن بر یکی از متون صوفیانه قرن دهم هجری

استاد امام عبدالکریم بن‌هوازن قشیری(376-465 هـ.ق) یکی از بزرگ‌ترین عالمان، عارفان و متکلمان بزرگ قرن پنجم هجری قمری است که آثار فراوانی به او نسبت داده شده است.مهم‌ترین اثر عرفانی او، کتاب الرساله القشیریه است.این کتاب چه در زمان مؤلف و چه پس از او از مهم‌ترین متون صوفیه بوده که همواره مورد توجه عارفان و صوفیان قرار می‌گرفته است.از سوی دیگر، یکی از عارفان و عالمان بزرگ کُرد در قرن دهم هجری به نا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 2

pages  1- 10

publication date 2014-11-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023